Waarom nietsnutten productiever is dan knoerthard werken

Wanneer heb jij voor het laatst aan nietsnutten gedaan? Of aan lanterfanten of luiwammesen? Gewoon helemaal niks gedaan, een beetje uit het raam staren, wat dagdromen of fröbelen. Zonder gedachten. Een beetje aanrommelen en laten komen wat er komt.

We vinden nietsnutten slecht en daarom mogen we het niet van onszelf. Terwijl we onszelf daar geen plezier mee doen en onze omgeving evenmin.

In deze blog ontdek je hoe bevrijdend nietsnutten kan zijn. En wat je kunt doen om aan je dagelijkse portie nietsnutten te komen, zelfs als je daar geen tijd voor denkt te hebben.

Verplicht 5 minuutjes per dag nietsnutten

Een van mijn klanten schrok zich suf. Tijdens mijn leiderschapsprogramma 'Meer Succes, Minder Stress' kreeg ze opdracht van mij om per dag 5 minuten te nietsnutten.

5 Minuten! Ze kon niet eens 1 minuut niksen, want ze stond continu 'aan' en ze was altijd en overal voor alles en iedereen bereikbaar. Alleen het idee al vond ze verschrikkelijk, laat staan dat ze het ook nog ging doen. Ze zag deze opdracht dan ook totaal niet zitten.

Wat is er mis met hard werken?

"Ledigheid is des duivels oorkussen."
"Zonder inspanning, geen ontspanning."

Herkenbare uitspraken voor je? En welke impact hebben ze op jouw gedrag?

De altijd 'aan' staande directeur in mijn leiderschapsprogramma had beide uitspraken met de paplepel ingegoten gekregen, waardoor ze grote moeite had om deze - ruim vijftig jaar later - ter discussie te stellen.

"Er was toch helemaal niets mis met hard werken en goed willen presteren?" Terwijl ze deze overtuigingen uitte, kwamen ook alle opgekropte spanningen los.

Eigenlijk snakte ze naar nietsnutten. Naar een keertje niet knoerthard werken, maar de boel gewoon de boel laten en zich eens niet verantwoordelijk voelen voor nog ronkender resultaten. To go with the flow en de controle eindelijk eens los te laten.

Maar ze kon het niet. Ze had het niet geleerd en ze had het nog nooit gedaan. Het 'mocht' ook niet. Niet van haar ouders, school, familie of de kerk. En ook later niet bij haar bazen en werkgevers.

En dus holde ze altijd maar door, want dan deed ze het 'goed'. Dan werd ze gewaardeerd, deed er niemand moeilijk en had ze ook geen gezeur aan haar hoofd. Totdat ze vastliep in haar werk en ook haar relatie aan een zijden draadje hing. Haar lichaam en geest gaven er de brui aan, waardoor ze opgebrand thuis kwam te zitten. Pas toen zag ze in dat het zo niet langer kon.

Spartaans en Calvinistisch

Ondermijn jij jezelf ook met een Spartaanse manier van doen en Calvinistische levensinslag? Het zit er bij ons allemaal in, maar zo 'zijn' we niet én zo willen we ook niet 'zijn'. Mijn klant wilde bovendien haar kinderen zo niet langer voorleven.

Inmiddels heeft ze nietsnutten tot kunst verheven en haalt ze met gemak een uur luilakken per dag. Omdat ze daar nu echt tijd voor maakt en zich daar ook aan durft over te geven. Zonder schuld, zonder schaamte. Vrij.

Daarmee is ze heel gelukkig. Net als ik, want ik weet precies hoe hoog de prijs van altijd maar knoerthard werken en onophoudelijk presteren is.

Mijn eigen jeugdervaring met nietsnutten

Nietsnutten? Daar deden wij thuis niet aan. Nietsnutten waren klaplopers, mensen die niets deden met hun leven en zich niet verdienstelijk maakten voor de maatschappij.

Zo waren wij niet. En zo moest je ook vooral niet willen zijn. Dan zou je je heel diep mogen schamen. En schuldig voelen, omdat je niets van je leven maakte.

Slik, als ik dit zo opschrijf voel ik nog de onuitgesproken druk om continu te moeten presteren. Om me te moeten bewijzen en steeds maar bezig te moeten zijn.

En nijver was ik. Een 10 voor vlijt. Ik deed altijd wel iets en zelden niets.

Van de wal in de sloot

Een van de weinige keren dat ik wel niets deed, eindigde ik van de wal in de sloot. Letterlijk.

Ik stond met een bamboestok in de sloot achter ons huis te draaien en zag allerlei mooie kleuren ontstaan. Ik draaide telkens grotere rondjes, deed mijn ogen dicht en liet me meevoeren met het gevoel. En opeens, plons, daar lag ik languit in het water.

Het moment van vervoering was direct foetsie en mijn hersenen maalden op volle toeren. Wat zou ik tegen mijn ouders kunnen zeggen om aannemelijk te maken dat dit gebeurd was?

"Ik had staan nietsnutten, dromen, ik had het fijn gehad."

Maar nee, dat waren natuurlijk geen argumenten die hout sneden, zeker niet met de bergen vuile was die ik met mijn gelanterfant veroorzaakte.

Vol schaamte en schuld

Als een verzopen kat stond ik even later bij mijn moeder voor de keukendeur. Stinkend, druipend en vol blubber.

En vooral: vol schaamte en schuld over hoe ik zo'n domme gans had kunnen zijn. Want ik had iets gedaan dat nergens op sloeg. En ik was ook nog eens heel erg smerig.

Wat een nietsnut was ik. Een luilak! Geen wonder dat mijn ouders boos op me waren. (Althans zo staat het me bij, maar mogelijk is hun boosheid slechts het product van mijn eigen rampzalige gedachten. "De mens lijdt het meest van het lijden dat hij vreest.")

Na dit natte pak heb ik nooit meer met een stok in die sloot geroerd. Ik was bang om nogmaals door de mand te vallen, zodat ik weer een nietsnut zou worden gevonden. Maar bovenal was ik bang dat ik mijn ouders opnieuw zou teleurstellen met mijn lamlendigheid, terwijl zij wel altijd knoerthard aan het werk waren en voor iedereen klaarstonden.

Sta op tegen dingen 'moeten'

Vanuit deze angstredeneringen ontwikkelde ik een enorm verantwoordelijkheidsgevoel om nuttig te zijn. Ik 'moest' slim zijn, to the point en daadkrachtig, zodat anderen geen tijd of energie aan mij zouden verspillen. En tegelijkertijd 'moest' ik vriendelijk, volgzaam en hulpvaardig zijn, omdat anderen mij anders niet zouden waarderen. En daarvoor 'moest' ik natuurlijk ook alles zelf weten, kunnen of doen, want anders stelde ik niks voor.

Wist ik toen maar wat ik nu weet over effectief denken, durven en doen en hoe je daarmee optimaal presteren en maximaal leven relaxed combineert. Dan had ik mezelf veel leed kunnen besparen. En hadden mijn ouders ook een ander - veel liefdevoller en relaxter - leven met elkaar en ons kunnen leiden.

Aan geschiedenis is helaas niets te veranderen. Wel is het mogelijk om het verleden niet te herhalen. Hoe? Door te beginnen bij jezelf en een flinke dagelijkse portie nietsnutten.

Mijn klanten beginnen als workaholic

Veel van de directeuren, managers en ondernemende professionals die ik begeleid worden geleefd door de waan van de dag. Ze laten zich regeren door hun uitpuilende mailbox en bomvolle agenda.

Continue werkdruk. Altijd malende hersenen. Van overleg naar vergadering naar meeting naar opdracht naar klant. En weer terug.

Met alles wat er nog gebeuren moet, wat er niet goed is gegaan, nog geregeld moet worden... Er is altijd wat te doen. Ze rennen zich suf in de ratrace van hun werk. Op de automatische piloot, als kippen zonder kop en daardoor niet effectief in hun prioriteiten stellen, taakbewaking of efficiëntie.

Soms hebben ze niet eens tijd om met vakantie te gaan. Het stuwmeer van verlofdagen groeit maar door.

Of: ze gaan wel, maar ontladen niet. Ze liggen voortdurend aan de oplader van hun laptop. Via smartphone of tablet beantwoorden ze alle mail en social media berichten, terwijl de kinderen in het zwembad spartelen en partnerlief lezend zonnebaadt.

Geeft niet. Ze waren thuis toch ook al niet meer zo gewend aan hun naasten. En trouwens: die kunnen hier zijn, omdat jij zo hard werkt. Toch?

Er zijn veel huwelijken op gestrand. Wat heb je aan zo'n workaholic die er nooit voor zijn gezin is?

Jong geleerd…

Mijn vader was huisarts, mijn moeder bestierde de apotheek en ze stonden altijd, elk moment van elke dag klaar voor patiënten.

Het verantwoordelijkheidsgevoel van mijn ouders voor de patiënten in hun huisartsenpraktijk herken ik terug bij mezelf. Maar ook het opofferen van mijn privéleven voor werk en klant. Tot grote ergernis van mijn eigen  partner en gezin – en waar ik gelukkig nu zelf wel paal en perk aan stel.

Mijn ouders waren letterlijk dag en nacht bezig met de praktijk. Dat kon haast niet anders; de praktijk was aan huis. Je zou kunnen zeggen dat mijn ouders de praktijk wáren. Zij waren de dokter en de apotheker, wij (mijn zussen en ik) de dochters van de dokter.

Iedereen kende ons en iedereen vond iets van ons. Maar iedereen had ons ook nodig, want niemand wil ziek zijn of pijn hebben. Zo stonden mijn ouders 24/7 voor hun patiënten klaar. Bij lichamelijke en geestelijke nood, voor een pil, poeder of prik, voor een luisterend oor of een verzekeringscontrole. En ons hele gezin paste zich 24/7 hieraan aan.

Kost nietsnutten je de kop?

Nee. Niemand houdt het vol zich aan te blijven passen. En zeker niet als je je ware aard hiermee verloochent.

Daar ga je zelf aan kapot. Of je maakt er je relaties mee kapot. Beide voorbeelden heb ik van dichtbij meegemaakt. Geen van beide stimuleerden mij om te volgen.

Een ding wist ik zeker, zo wilde ik het niet. Maar hoe dan wel? Tja, dat wist ik ook niet.

En daar zit hem de ellende. Niet weten wat je wilt, betekent je werk en leven 'lijden' in plaats van leiden. Dat geeft stress. En stress geeft zorgen, piekeren en tobben. En zit je eenmaal in deze negatieve spiraal, dan krijg je nog meer stress. Nog meer zorgen. Frustraties. Onmacht. Innerlijke onrust. Terwijl je jezelf in 5 stappen van stress naar succes kunt helpen.

Nietsnutten is lekker en werkt bevrijdend

Alleen maar doen, doen, doen en gaan, gaan, gaan is fnuikend. Het verstoort je lichaam, je geest en je relaties met anderen. Het brengt je uit balans, maakt je onaangenaam gezelschap en bezorgt je allerlei klachten en kwalen. Tot gedeeltelijke of volledige arbeidsongeschiktheid aan toe of - erger nog - een vroegtijdige dood, omdat je de klap van de man met de hamer niet kunt navertellen.

Vandaar mijn oproep aan jou. Hé nietsnut, ga eens door! - met nietsnutten wel te verstaan. Kies eens voor rust, ontspanning en voelen. Voor 'zijn' in plaats van doen. Voor stilte in plaats van drukte.

Begin met 5 minuten per dag. En maak het je aangenaam door even lekker in het zonnetje te gaan zitten. Met je kinderen mee te knikkeren en zandtaartjes te bakken. Te kleuren, plakken of schetsen. Een gedichtje te schrijven, muziekje te maken, liedje te zingen, dansje te doen. Of met een stokje en je ogen dicht in de sloot te roeren.

Zin om te sparren over nietsnutten?

Vind je tijd vrij maken voor jezelf lastig? Dan help ik je graag om dat gemakkelijk te maken. Je kunt uit drie opties kiezen, waarin we elkaar meteen beter leren kennen.

Vraag en antwoord

Heb je vragen over deze blog? Of wil je jouw ervaringen met (moeite met) nietsnutten delen? Laat dan hieronder jouw reactie achter en ik antwoord persoonlijk.

Doe mee met mijn interactieve, online Masterclass

Stap nu uit jouw vicieuze cirkel van alsmaar harder werken, waardoor je tijd en energie krijgt voor jezelf en ontspannen excelleert aan de top. In slechts één uur krijg jij weer grip op je werk en leven. Meld je nu aan voor de interactieve, online Masterclass 'Succes Zonder Stress'.

Exclusief 1 op 1 sparren

Wil je liever direct persoonlijk met mij in gesprek, zodat 0% overuren, 25% productiever en 100% leven jouw relaxte werkelijkheid wordt? Klik hier om jouw Doorbraaksessie te boeken en we spreken elkaar binnenkort.