Gedachtekronkels, je zult er maar last van hebben. Helaas zien we het meestal niet van onszelf als we onszelf hier schuldig aan maken. En ook voor feedback van anderen op onze gedachtekronkels staan we over het algemeen niet zo heel erg open.
Terwijl de gevolgen van gedachtekronkels er niet om liegen, noch voor jou, noch voor je omgeving. Wat te denken van medewerkers die de kantjes er vanaf lopen bij werkdruk? Of van managers en bestuurders die alleen maar met zichzelf bezig zijn? Om je groen en geel te ergeren, toch?
Maar wat als ik je vertel dat de oorzaak van die ergernis bij jou ligt? En dat jij er waarschijnlijk zelf voor zorgt dat je collega's zich als grote kleuters kunnen gedragen, omdat jouw eigen gedrag minder volwassen is dan je zelf denkt?
Geen tijd te verliezen dus! Met deze blog krijg je een snelcursus gedachtekronkels tackelen, waarmee je zowel jezelf als je omgeving productief laat functioneren. Zeg dus maar alvast gedag tegen de kindercrèche op je werk en welkom vruchtbare samenwerking.
Aardig gevonden willen worden
Klaag jij op je werk dat je alles zelf moet doen? Kijk dan eens goed in de spiegel wie dit gedrag de ruimte geeft. Ben jij toevallig die love junk die het belangrijker vindt dat de ander het fijn en gezellig met je heeft dan dat jullie samen noten kraken? Knijp je een oogje toe als de ander niet meewerkt? En zet jij meteen een tandje bij als de ander zegt het druk te hebben?
Love junken dient de ander
Aardig gevonden willen worden is de eerste gedachtekronkel. Door te 'pleasen' dien je de belangen van de ander meer dan die van jezelf. Het gevolg kan zijn dat de ander daar dankbaar gebruik van maakt. Of misbruik, want een goedzak zoals jij komt toch niet in opstand.
Bodemloze put van geven
Met aardig zijn tegen anderen is niets mis, met aardig gevonden willen worden wel. Dan maak je niet alleen jouw zelfwaardering afhankelijk van de waardering van anderen, je creëert ook een bodemloze put in jezelf waaruit collega's voortdurend putten door meer van jou te vragen dan je eigenlijk wilt geven.
Stop met pleasen
Hoe aardig en vriendelijk dit ook lijkt, stop er direct mee. Je doet er niemand een plezier mee – ook al lijkt dat misschien wel zo – omdat je simpelweg niet effectief functioneert. Je kunt er zelfs ziek van worden, omdat jouw gebrek aan assertiviteit jou torenhoge stress bezorgt. Of het kost je je baan of je huwelijk. Het verhaal van intern accountmanager Ben spreekt boekdelen, evenals het verhaal van ondernemer Emma en de verhalen van Service Manager & Board Lid Gerard en DGA van een productiebedrijf Alfred. Hoe je met dit gedrag stopt? Dat lees je in het laatste deel van deze blog.
Het is nooit goed genoeg
"Hoe zal ik dit nu zeggen? In vet? In cursief? Of onderstreept? Of in een kleurtje? Maar welk kleurtje dan? In rood? In blauw? Of in groen? Hmm, misschien toch maar geen kleurtje en alleen de drie speciale effecten. Of beter helemaal geen opsmuk, alleen de platte tekst. Ja, dat is het. Denk ik. Hoop ik. Maar morgenochtend weet ik het vast zeker. Ik zet de wekker een uur eerder dan kan ik er nog eens goed naar kijken."
Herken je dit bij jezelf? Bezorg jij jezelf en anderen veel werk met vervolmaken, checken, dubbelchecken en weer opnieuw beginnen. Vind je – stiekem of openlijk – dat anderen prutswerk opleveren, omdat er altijd wel iets te pietlutten valt?
Gefeliciteerd! Je hebt last van de tweede gedachtekronkel. Je bent een overdreven perfectionist.
Het kan altijd beter
Goed is bij jou nooit goed genoeg, omdat het altijd beter kan. Met als gevolg dat je meestal niet op tijd oplevert. Of dat je met je team te laat bent. Hoewel team? Bedoel je die collega's die maar iets zitten te prutsen? Iets niet perfect opleveren is in ieder geval jouw eer te na. Net als om hulp vragen of zeggen dat je iets niet kunt. Dat zijn stuk voor stuk zwakteboden, waarmee je laat zien geen knip voor de neus waard te zijn.
Fouten maken mag niet
De grote denkfout van perfectionisten is dat ze geen fouten mogen maken. Ze moeten onfeilbaar zijn, want pas dan tellen ze mee. Maar hun drang om 100% perfect te presteren, leggen ze vaak ook hun collega's op, tenzij ze vluchten in faalangst zoals Management Adviseur Hans.
Beproefd recept voor burn-out
Grenzeloze perfectie is een beproefd recept om jezelf en anderen tot waanzin, wanhoop en burn-outs te drijven. Gelukkig stapt ondernemer Carla tegenwoordig een stuk relaxter door het leven. Hetzelfde geldt voor Directeur Monic en haar twee managers Daisy en Anita. En ook ikzelf heb deze doorbraak naar succes gelukkig mogen maken.
Perfectie staat progressie in de weg
Herken jij jezelf in het bovenstaande en wil jij weten welke drie perfecte vragen je kunt stellen, zodat je jezelf en anderen niet langer slapeloze nachten bezorgt? Lees dan nog even verder naar het einde van deze blog.
Zo hoort het en zo moet het
Heb jij een duidelijke mening over hoe het hoort en hoe het moet? En steek jij die mening niet onder stoelen of banken? En nog sterker, vind jij dat eigenlijk alleen jouw normen en waarden de juiste zijn?
Bingo! Je bent een moraalridder. De derde gedachtekronkel waardoor anderen je al snel als een eiser ervaren, zeker als iets niet gebeurt op jouw manier.
Om deze boodschap kracht bij te zetten is een zwaaiende wijsvinger jouw favoriete gereedschap. Naar anderen wel te verstaan. Want wee degene die jouw goede bedoelingen in twijfel trekt. Dan zwaaien er klappen – letterlijk, figuurlijk of allebei – totdat de ander in jou zijn betere zelf (h)erkent en toegeeft.
My way or the high way
Maar alle gekheid op een stokje, zelfs in een milde variant is jouw norm echt de beste. Iedereen en alles moet zich hieraan houden en als dat niet gebeurt, vind je dat onacceptabel. De meest foute uitspraken die ik ooit hoorde aan de top vind je in deze blog. Het gevolg is dat je daarmee weinig ruimte aan je collega's geeft om effectief met je samen te werken. Je nodigt ze uit om stelling te nemen, tegen jou. Wereldoorlogen ontstaan door minder.
Merk je dat klachten, frustraties en teleurstellingen regeren in jou en je omgeving? Stranden veranderingsprocessen of komen innovaties niet van de grond? Kijk eens in de spiegel. Zeker als je merkt dat je je eenzaam en machteloos in je gelijk voelt.
Lesje verdraagzaamheid
Denk je nu: "Ja, maar", pak dan meteen die spiegel. En realiseer je dat je onverdraagzaamheid jou en je omgeving weinig positiefs brengt. Gelukkig gaan we nu meteen door naar de vragen die je jezelf kunt stellen waardoor je gedrag verandert. Je zult zien dat er meteen ruimte komt om effectief te gaan werken aan je succes.
Onder de loep
Wil jij je niet meer laten regeren door deze gedachtekronkels? Dan helpt het om goed stil te staan bij je waarnemingen, interpretaties en evaluaties. Dit doe je door je gedachten onder de loep te nemen met drie soorten vragen.
1. Vraag naar de feiten in de situatie
Door naar de feiten te vragen, onderzoek je hoe objectief jouw waarneming is. Zulke vragen beginnen met wie, wat, welke, waar, wanneer, waarom, hoe. Je voorkomt dan dat je dingen weglaat, dat je generaliseert of dat je de waarheid vervormt.
Formuleer de feiten SMART (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdsgebonden). Hoe je dat doet – inclusief checklist – vind je in deze blog over doelen stellen zonder jezelf te frustreren.
2. Vraag naar de doelmatigheid van je gedachten
- Helpt het je om aardig gevonden te worden door geen nee te zeggen, terwijl je je afspraken niet na kunt komen?
- Hoe perfect ben je als partner, ouder of vriend als je geen tijd voor je privéleven maakt, omdat je alleen maar hard aan het werk bent?
- Hoe helpt de gedachte dat anderen prutswerk opleveren jou om AAN de business te werken in plaats van IN de business?
- Krijg je medewerking van collega's, klanten en leveranciers door te eisen dat iets op jouw manier gedaan moet worden?
3. Vraag naar je gedachtegang
Toets je gedachtegang op feitelijkheid, redelijkheid, logica, doelmatigheid en nut. En let daarbij vooral goed op je woordgebruik.
Gebruik je formuleringen als "ik denk", "ik neem aan", "ik ga ervan uit", "ik verwacht"? Dan ben je aan het interpreteren, waarschijnlijk met een of meer gedachtekronkels in je hoofd.
Praat je in 'vinden', 'oordelen' en (dis)kwalificaties, dan hang je een waarde aan je waarneming. In het geval van gedachtekronkels is deze meestal negatief.
Als je ontdekt dat je met je handelen behorend bij een gedachtekronkel niet krijgt wat je wilt of niet wilt wat je krijgt, dan krijg je ruimte voor andere gevoelens en ander gedrag. Transparant communiceren begint bij jezelf – en zeker als directeur, manager of ondernemende professional.
Snelcursus in de praktijk
In deze blog hebben we stilgestaan bij een drietal gedachtekronkels. Er zijn er natuurlijk nog veel meer. Zo kun je ook een doemdenker zijn (het gaat helemaal mis) of geneigd zijn naar slachtofferschap (Calimero-gedrag: het leven is niet eerlijk).
Het goede nieuws is dat de drie soorten vragen die je jezelf kunt stellen bij een gedachtekronkel in elke situatie dezelfde zijn. En die weet je nu.
Dus wat doe jij de volgende keer als je je collega's als grote kinderen ziet gedragen? Blijf je in een hoekje zitten mokken? Ga je klagen en roddelen? Of kijk je in de spiegel en neem je je verantwoordelijkheid over je eigen gedachtegang?
Ik ben benieuwd welke gedachtekronkels jij bij jezelf ontdekt hebt. En naar wat je nu nog weerhoudt om de kinderspeeltuin op je werk aan te pakken.
Vraag en antwoord
Heb je vragen over deze blog? Of wil je jouw ervaringen met het (niet) tackelen van gedachtekronkels delen? Laat dan hieronder jouw reactie achter en ik antwoord persoonlijk.
Doe mee met mijn interactieve, online Masterclass
Stap nu uit jouw vicieuze cirkel van alsmaar harder werken, waardoor je tijd en energie krijgt voor jezelf en ontspannen excelleert aan de top. In slechts één uur krijg jij weer grip op je werk en leven. Meld je nu aan voor de interactieve, online Masterclass 'Succes Zonder Stress'.

Exclusief 1 op 1 sparren
Wil je liever direct persoonlijk met mij in gesprek, zodat 0% overuren, 25% productiever en 100% leven jouw relaxte werkelijkheid wordt? Klik hier om jouw Doorbraaksessie te boeken en we spreken elkaar binnenkort.
4 reacties
Ik erger me dood als bedrijven niet terug bellen, terwijl je wat bij ze wil kopen, of dat leveranciers hun afspraken niet nakomen, of blijven uitstellen. Maar de stress die dat op levert komt natuurlijk van mezelf omdat ik me er zo druk over maak. Leveranciers en bedrijven gaan er echt niet harder door hollen. Ik meld het wel dat ik het niet leuk vind en een enkele keer krijg ik dan wel een reactie en denk ik dat ze er wat mee gaan doen. Gelukkig kan ik goed tegen mezelf over anderen mopperen en is het weer over.
Tijd maken voor prive en onspanning vind ik ook belangrijk. Goed punt. Fijn artikel
Hallo Anne, dank je wel voor je reactie uit het hart over je ergernissen. Je bent niet de enige die hier last van heeft en het klopt dat je er jezelf het meest mee hebt. Door het aan de orde te stellen bij de persoon in kwestie doe je wat effectief is, waarbij het natuurlijk niet gezegd is dat hij of zij zich dan anders gaat gedragen. Als jullie een gezamenlijk belang hebben of een gemeenschappelijk doel of resultaat nastreven is die kans wel groter dan wanneer dat niet het geval is. In het laatste geval zou ik je aanraden om je te herbezinnen op de relatie die je met de ander hebt en op zoek te gaan naar relaties die je wel geven wat je nodig hebt om te komen waar je wilt zijn. Fijn dat je je eigen gemopper goed kunt relativeren. En dank je wel voor je waardering voor mijn artikel.
Herkenbaar geschreven artikel, Margriet. Het leven van een Zzper is een stuk simpeler geworden. Dit komt m.i. Doordat het makkelijker is om afstand te nemen in een relatie met een opdrachtgever, waar je in de "keuken" mag kijken als er een vertrouwens relatie is ontstaan. 33 jaar in de Automotive en nu 5 jaar voor mezelf leveren veel herkenbare situaties op. Alleen als mijn mening gevraagd wordt geef ik die. En dan wel zo genuanceerd mogelijk. Geeft heel veel rust kan ik je melden. Succes!
Hallo Sietse, leuk dat je reageert. Mooi dat mijn artikel je tot reflectie aanzet en dat de oogst van het heden je bevalt. Ook heel verstandig dat je je mening zo genuanceerd mogelijk brengt. Feiten en concreet waarneembaar gedrag zijn vele malen krachtiger dan het lukraak uiten van gedachten en gevoelens. veel plezier met jezelf in je zzp-schap.