Hoe jaloezie op het werk je verder helpt – doe de jaloezietest

Het kan niet anders of je hebt ermee te maken: jaloezie op het werk. Hoge bomen vangen nu eenmaal veel wind en ook collega's aan de top kunnen elkaar soms flink benijden.

Helaas staat jaloezie maar al te vaak groei van mens en organisatie in de weg – en zeker als het groene monster rondwaart in de hoogste regionen. Effectief voorbeeld doet immers volgen, ineffectief ook.

Des te belangrijker om jaloezie op het werk een positieve draai te kunnen geven, zodat het groene monster jou en je collega's verder helpt in plaats van dat het jullie blokkeert of zelfs de afgrond in stort.

Hoe je dat doet, ontdek je in deze blog. Maar eerst een belangrijke waarschuwing, zodat je weet waar je aan begint – inclusief persoonlijke onthulling.

Het groene monster in jou

Waarschuwing: Lees enkel verder als je eerlijk naar jezelf durft te kijken. Want deze blog gaat niet alleen over je jaloerse collega die jou aldoor ondermijnt. Of enkel over je team dat nauwelijks nog samenwerkt. En ook niet puur over zakelijke relaties die achter je rug hun kift op je uitleven.

Nee, dit artikel gaat ook over jou en over trekjes waar je minder trots op bent.

Durf je het aan? Dan krijg je in deze blog nuttige inzichten over jaloezie:

• Wat is de functie van jaloezie – ook op het werk?
• Hoe staat jaloezie jouw groei in de weg – en die van de organisatie?
• Hoe meet je jaloezie? Met een simpele jaloezietest!

En ook:

• Reken in 3 stappen voorgoed af met je eigen jaloezie – en van je collega's.

Bekentenis: vroeger was ik stikjaloers

Wist je dat jaloezie op het werk veel weg heeft van jaloezie op het schoolplein? Zelf was ik op de lagere school vaak jaloers op de populaire meisjes. Die hadden massa's vriendinnetjes en verkering met de leukste jongens van de klas.

Om ook zo populair te worden, imiteerde ik de leuke meisjes. Ik deed mijn best om erbij te horen.

Dat werkte niet.

Vervolgens… ging ik vervelend doen. Ik vertelde onaardige verhalen over die meisjes en probeerde hun vriendjes en vriendinnetjes af te pikken. Ik zweeg over hun nieuwe kleding, plakte lelijke plaatjes in hun poesiealbum en stopte met bokkie springen en knikkeren als zij wilden meedoen.

Niet constructief en open. Wel stiekem en achterbaks.

Pff! Wat confronterend om te erkennen dat ik me zo misselijk gedroeg en niet eerlijk naar de ander keek. Maar ja, toen wist ik nog niet wat ik nu weet: dat ik onzeker was en daarom die anderen naar beneden haalde.

Hoe zit dat?

Waar jaloezie op het werk begint

Jaloezie op het werk ontstaat wanneer je jezelf vergelijkt met een collega die het beter doet, leuker is of meer status heeft. Het kan in grote of kleine dingen zitten. Misschien krijgt hij altijd de leukste opdrachten. Of hij verdient meer, krijgt meer complimentjes of bezit vaardigheden die jij niet hebt.

Zolang dat jou motiveert ook te groeien, is het oké. Maar het kan ook een naar gevoel geven. Zo iemand presteert iets wat jou niet lukt. En hoe dichterbij hij staat, hoe onaangenamer dat voor je is. Want hoezo lukt het hem wel en jou niet?

De vraag is: waarom ben je zo met die ander bezig? Welk voordeel haal je daaruit?

Eenvoudig dit: dan hoef je niet naar jezelf te kijken. En je hoeft dus ook niet die onzekerheid over jezelf en je eigen prestaties te voelen. Daar ga je je maar klein van voelen en dat is onprettig.

En dan gebeurt het – het groene monster grijpt zijn kans!

Zo klein als jij je diep van binnen voelt, zo klein wil je die ander maken.

Het gras bij de buren

Jaloezie wijst erop dat je niet tevreden bent over wie je bent of over wat je kunt of doet. Waarom zou je je anders zo druk maken om die ander? Iets in wat hij waarmaakt, steekt je.

Jij wilt dat ook – net zo succesvol, net zo bijzonder, net zo geroemd.

Jouw eigen onprettige gevoel daarover neem je die ander kwalijk – hij maakt dat jij je zo voelt. En dus vind je dat hij geluk heeft of wordt gematst, dat hij politiek bedrijft of een vuil spelletje speelt. Je kunt dat nog 'bewijzen' ook, want toen en toen…

En zo ontaardt jaloezie in afgunst en contraproductief gedrag, waarin verzuim en nalatigheid de boventoon voeren, terwijl eigen verantwoordelijkheid en transparante communicatie ver te zoeken zijn.

De negatieve gevoelens zijn soms zo sterk dat het een strijd wordt van 'hij of ik'. Boosheid en frustratie geven kracht – er komen vileine opmerkingen, de ander wordt genegeerd of zijn prestaties worden gebagatelliseerd.

Van dit niet assertieve gedrag wordt niemand blij. En het is funest voor vruchtbare samenwerking en innovatie. Ga maar na: ieder gaat voor zijn eigen plekje, zonder aan het gezamenlijk belang te denken.

Doe eens een stapje terug: hoe erg is het eigenlijk dat die ander ergens beter in is dan jij? Je ontdekt daar straks meer over.

Eerst heb ik een jaloezietest voor je van onderzoekers Menon en Thompson (bron). Die helpt je om jaloezie bij jezelf te herkennen. Invullen kost je maar een paar minuutjes en levert je veel op. Ben je er klaar voor?

Jaloezietest: Trap jij in de valkuil die jaloezie heet?

Neem een collega met een soortgelijke functie in gedachten met wie jij jezelf regelmatig vergelijkt. Denk aan een recente prestatie van deze persoon en beschrijf die prestatie. Beantwoord vervolgens de vragen.

1. Heb je deze persoon gefeliciteerd met zijn/haar prestatie?

• Ja (0)
• Nee (1)

2. Hoe voelde jij je toen je het nieuws over zijn/haar succes hoorde?

• Blij (0)
• Neutraal (1)
• Een beetje ontstemd (2)

3. Was je bezorgd dat leidinggevenden jouw prestaties lager zouden beoordelen door de prestaties van deze persoon?

• Ja (1)
• Nee (0)

4. Wanneer heb je deze persoon voor het laatst in het openbaar credits gegeven of gecomplimenteerd?

• De laatste keer dat hij/zij een succesje had (0)
• Weet ik niet meer (1)
• Nooit (2)

5. Betrap je jezelf er weleens op dat je maar blijft malen over hoeveel status deze persoon heeft?

• Ja (1)
• Nee (0)

6. Stel je eens voor dat deze persoon in het openbaar afgaat of professioneel gezien gezichtsverlies lijdt. Maakt dit jou treurig, onverschillig of blij?

• Treurig (0)
• Onverschillig (1)
• Blij (2)

7. Ik ben altijd bereid het toe te geven als ik me heb vergist.

• Niet waar (0)
• Waar (1)

8. Ik heb nog nooit een grondige hekel aan iemand gehad.

• Niet waar (0)
• Waar (1)

9. Ik voel me soms gekrenkt als ik mijn zin niet krijg.

• Waar (0)
• Niet waar (1)

Wat jouw score onthult

Tel je punten op van de eerste zes vragen in de jaloezietest. Wat is je score?

7 tot 9

Gefeliciteerd! Je hebt het zelfinzicht om je jaloezie toe te geven.

4 tot 6

Je bent gematigd jaloers.

2 tot 3

Je bent licht jaloers.

0 tot 1

Je hebt een staat bereikt van mudita (vreugde om andermans geluk). Of… je bent in ontkenning.

Sociaal gewenst of echt?

Als je wilt weten of het bij jou om mudita of ontkenning gaat, tel dan nu de scores van vragen 7, 8 en 9 op. De vragen zijn afgeleid van de Sociale Wenselijkheidschaal van Crowne-Marlowe, die je neiging meet om een zelfbeeld te creëren dat voldoet aan sociale verwachtingen.

Heb je 2 of 3 gescoord? Vraag je af of je antwoorden op vragen 1 t/m 6 werkelijk jouw gedrag weerspiegelen. Een score van 0 of 1 laat zien dat je er weinig moeite mee hebt om gedragingen toe te geven die sociaal minder wenselijk zijn; het is aannemelijk dat je lage score bij vragen 1 t/m 6 waarheidsgetrouw is en je effectief omgaat met je jaloezie.

In 3 stappen afrekenen met jaloezie

Je weet nu in hoeverre je jaloers bent. Belemmert jaloezie jouw resultaten? Of zit het je op een andere manier in de weg? Daag jezelf dan uit en leer er beter mee omgaan. Zodat jij en je omgeving er geen last van hebben. Je doet dit in drie stappen.

Stap 1. Focus op jezelf

Stop ermee jezelf met anderen te meten, zeker als je geneigd bent streng over jezelf te oordelen. Wat wel werkt? Vergelijk je huidige ik eens met wie je 5, 10, 20 jaar geleden was. Je bent vast positief verrast over je ontwikkeling. De scherpe randjes van je jaloezie verdwijnen als sneeuw voor de zon en je zelfvertrouwen groeit.

Stap 2. Leg je jaloezie onder de microscoop

Een typisch staaltje omdenken: zie jaloezie als opstapje om jezelf te ontwikkelen in jouw eigen basis voor succes. Welke omstandigheden en kwaliteiten van anderen roepen in jou de meeste jaloezie op? Grote kans dat jij in die gebieden onzeker bent. Herken je eenmaal jouw triggers, dan druk je jaloezie de kop in voordat je in contraproductief gedrag belandt. Bovendien kun je eraan werken om die gebieden bij jezelf te versterken, zodat ook jij je krachtig en prachtig voelt – en je daardoor niet meer hoeft te laten verblinden.

Stap 3. Bekrachtig je sterke punten

Lukt het je met de eerste twee stappen om je jaloezie te beheersen, maar voel je evengoed chagrijn over andermans succes? Herinner jezelf dan aan je eigen kwaliteiten en successen. Som voor jezelf op wat jij goed kunt en op welke prestaties je trots bent. Uit onderzoek blijkt dat mensen die zichzelf positief bekrachtigen, ook positiever naar anderen kijken.

Van afgunst naar "ik gun"

Zo. Dat was dat. Ik heb je laten zien hoe jaloezie soms ontaardt in afgunst. En hoe dat jouw groei en die van de organisatie belemmert.

Eerder vroeg ik je hoe erg het is dat een ander ergens beter in is dan jij. Hopelijk zeg je nu: "Niet erg. Ik gun het hem. Laten we van elkaars kwaliteiten profiteren, zodat we onszelf als team vleugels geven en samen van goed naar goud komen en goud behouden."

Vraag en antwoord

Heb je vragen over deze blog? Of wil je jouw ervaringen met jaloezie op het werk delen? Laat dan hieronder jouw reactie achter en ik antwoord persoonlijk.

Doe mee met mijn interactieve, online Masterclass

Stap nu uit jouw vicieuze cirkel van alsmaar harder werken, waardoor je tijd en energie krijgt voor jezelf en ontspannen excelleert aan de top. In slechts één uur krijg jij weer grip op je werk en leven. Meld je nu aan voor de interactieve, online Masterclass 'Succes Zonder Stress'.

Exclusief 1 op 1 sparren

Wil je liever direct persoonlijk met mij in gesprek, zodat 0% overuren, 25% productiever en 100% leven jouw relaxte werkelijkheid wordt? Klik hier om jouw Doorbraaksessie te boeken en we spreken elkaar binnenkort.